Hayatın birçok alanında kullanılan asansörler, iş kazalarının da en çok yaşandığı araçlardır. Kazaların büyük bir kısmı ise genelde asansörlerin montajı veya periyodik kontrolleri esnasında gerçekleşmektedir. Bu nedenle site/apartman veya işverenlerin bu hizmeti sağlarken iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili tüm sorumlulukları yerine getirmesi ve hizmet sağlayıcılardan da gerekli güvenlik önlemlerini talep etmesi gerekir.

Öte yandan, 24 Haziran 2015 tarih ve 29396 resmi gazete sayısı ile yayımlanan “Asansör İşletme, Bakım ve Periyodik Kontrol Yönetmeliği” ile periyodik kontrolün yapılma usulü, daha sistemli bir hale getirilmiştir. 25 Nisan 2016 tarihinden itibaren de inşaat firmalarındaki iş güvenliği uzmanlarına, makine mühendisi ya da teknikeri olmak şartıyla periyodik kontrolleri gerçekleştirebilme imkanı tanınmıştır.

Asansör Periyodik Kontrolleri ve Sonucu

4 Mayıs 2018 tarihli ve 30411 sayılı resmi gazetede yayımlanan yönetmelik, asansör periyodik kontolleri için şunları söyler:

-          “MADDE 8 – (1) Binada/yapıda sürekli olarak kullanılan asansörün periyodik kontolü, yılda en az 1 defa, bakanlık tarafından yetkilendirilen ve ilgili idare ile protokol imzalayan A tipi muayene kuruluşuna yaptırılır.”

-          “(3) Bir sonraki periyodik kontrol tarihinin belirlenmesinde söz konusu takvim yılı içerisinde gerçekleştirilen periyodik kontrol tarihi esas alınır.”

Periyodik kontrollerin sonucunda, yeşil(kusursuz), mavi(hafif kusurlu), sarı(kusurlu) ve kırmızı(güvensiz) olmak üzere 4 farklı etiketleme yapılır. Bunlar, ilgili yönetmelikte şu şekilde açıklanmaktadır:

1-      Yeşil Etiket

-          “(2) Kusursuz olarak tanımlanan asansöre, ilgili idare adına periyodik kontrolü yapan A tipi muayene kuruluşu tarafından yeşil renkli bilgi etiketi iliştirilir.”

Yeşil etiket, can ve mal güvenliği açısından, asansörün hiçbir risk taşımadığını gösteren bir etikettir.

2-      Mavi Etiket

-          “(3) Hafif kusurlu olarak tanımlanan asansöre, ilgili idare adına periyodik kontrolü yapan A tipi muayene kuruluşu tarafından mavi renkli bilgi etiketi iliştirilir.”

Mavi renkli bilgi etiketi yapıştırılan asansörlere yönelik takip kontrolü, raporun iletildiği tarihten itibaren 1 yıl sonra yeniden yapılmak zorundadır.

3-      Sarı Etiket

-          “(4) Kusurlu olarak tanımlanan asansöre, ilgili idare adına periyodik kontrolü yapan A tipi muayene kuruluşu tarafından sarı renkli bilgi etiketi iliştirilir.”

-          “(5) Güvensiz olarak tanımlanan asansöre, ilgili idare adına periyodik kontrolü yapan A tipi muayene kuruluşu tarafından kırmızı renkli bilgi etiketi iliştirilir.”

Can ve mal güvenliği açısından son derece tehlikeli bulunan sarı ve kırmızı etiketli asansörlerin kullanılmamasına özen gösterilmelidir. Özellikle kırmızı etiket yapıştırılan asansörlerin, uygunsuzlukları 30 gün içerisinde tespit edilmeli, gerekli düzeltmeleri yapılmadığı takdirde ise bağlı olunan belediyeye bildirilerek, asansörün mühürlenmesi sağlanmalıdır.

Ayrıca kırmızı etiketli güvensiz asansörlerin takip kontrolleri, hazırlanan raporun ilgili makamlara iletildiği tarihten 30 gün sonra yapılmalıdır.

Önlemler

Can ve mal güvenliği için son derece önem teşkil eden asansörlerde olası kazalardan korunmak amaçlı alınması gereken tedbirler bulunmaktadır. Buna göre;

·         Her bir asansörde kimlik numarası bulunmalı, silinmeyecek ve kolayca sökülemeyecek şekilde iliştirilmiş olmalıdır. Bu numara sayesinde, bakanlık periyodik kontroller ile ilgili tüm işlemleri, elektronik ortamda takip edebilecektir.

·         Her bir asansörde kayıt defteri bulundurulmalıdır. Bu deftere, hizmete girdiği tarih,  ilgili bakım sözleşmeleri, periyodik kontroller ile var ise kaza durumları kaydedilmiş olmalıdır.

·         Bina sorumlusunun veya işverenin ilgili asansör adına, 2 kişiden az olmamak üzere eğitimli kurtarma ekibi oluşturmalıdır.

·         Yönetmeliğe aykırı hareket edenlere, 1705 sayılı kanunun 6.maddesi uyarınca idari para cezası uygulanmalıdır. Ayrıca garanti belgesi gibi şartları sağlamayan asansör sahiplerine de 4703 sayılı kanunun 12.maddesine göre idari para cezası uygulanmalıdır.

Sonuç olarak, kazaların sıklıkla görüldüğü asansör kullanımlarında, güvenlik için tedbir almaya önem gösterilmelidir. Asansörlerin her yıl en az 1 defa periyodik kontrolleri yapılmalı, muayene sonucunda eksik veya kusurlu görülen alanlar üzerinde düzeltmeler, belirlenen süreler çerçevesinde yaptırılmalıdır.

YİSGÜM olarak biz de insan sağlığını önemsiyor ve tüm duyarlı vatandaş ve işverenleri, ilgili mevzuatlara uymaları hususunda bilinçlendirmeye davet ediyoruz. Unutmayın, asansörler, doğru kullanıldığında bir tehdit değil hayatımızı kolaylaştıran araçlardır.