Çalışanların fiziksel ve psikolojik özelliklerini inceleyerek insanın makine ve çevre ile olan uyumunu doğal ve teknik olarak araştırma ve geliştirme çalışmaları ergonomi olarak ifade edilir. Türkiye’de ise ergonomi çalışmaları ilk olarak, 1971 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi Endüstri Mühendisliği’nin ders eğitim programına alınmasıyla başlamıştır. Daha sonraları, her iki yılda bir üniversitelerin iş birliği ile ergonomi bilimini tanıtmak ve benimsetmek amacıyla çeşitli kongreler düzenlenmiştir.

İş güvenliğinde ergonomi son derece önemlidir. Çalışanın iş yerindeki çalışma ortamı ve kullandığı materyallerin kendi bilgi, ilgi ve yetenek düzeyinde olması, iş yeri ortamının çalışmak için elverişli şartlara uygun olması gibi birçok işlevi bulunur.

Ergonominin İşlevleri

İş güvenliğinde ergonominin çeşitleri şu şekildedir:

·         Çalışanların iş yerlerinde sağlıklı ve güvenli bir ortamlarının olması,

·         İşin, çalışanların ölçülerine, beden gücüne ve kişisel özelliklerine göre tasarlanmış olması,

·         Kullanılan aletlerin, insan yetenekleri ile uyumlu olması,

·         Psikososyal açıdan pozitif bir iş ortamının yaratılmış olması.

Uygulanan ergonomi sonucunda, iş ortamlarında beklenen iyileşmeler ise şu şekilde sıralanabilir;

·         İş sağlığı ve güvenliği şartlarının sağlanmış olması,

·         İş gücü kayıplarının önüne geçme,

·         Stresin azalması, motivasyonun artması

·         İş kazaları ve risklerinin önlenmesi,

·         Verimlilik ve kalite artışı,

·         Fiziksel güçten bağımsız güç gerektiren işlerde hatanın azaltılarak, üretimin artırılması.

İş Sağlığı ve Güvenliği ile Ergonomi Bağlantısında Dikkate Alınması Gereken Konular

Burada genel olarak dikkat edilecek hususlar şu şekildedir;

-          İşte duruş pozisyonu

-          Uygun duruş kriterleri

-          Kullanılan araç ve malzemelerin boyutları

-          Etkin çalışma alanı ve ölçüleri

-          Fiziki çevre koşulları

-          Ortam ısısı

-          Gürültü

-          Aydınlatma

Öncelikle kişilerin çalışma ortamı temiz ve havalandırılmış olmalıdır. Çalışanlar havalandırılmamış ortamlarda, kendilerinden beklenilen performansı gösteremeyebilirler. İkinci olarak çalışanların devamlı kullandıkları iş materyalleri kendilerine uygun ve erişim mesafeleri kendilerine göre ayarlanmış olmalıdır. Devamlı aynı pozisyonda kalarak çalışan personellerin ise durağan hareketleri minimuma indirilmeli ve dinamik hareketler hedeflenmelidir. Bu sebeple ofisler,  personellerin rahat hareket edebilecekleri şekilde tasarlanmalıdır.

Öte yandan çalışma ortamındaki aydınlatmalar, yüksek yerlerde konumlandırılmalı ve tavan aydınlatmaları ile çalışma yüzeyi arasında 45 derecelik bir açı olmalıdır. Böylelikle ışık direkt çalışma ortamına vurmaz, personeller de ışıktan kaynaklı yansıma ve kamaşma gibi problemlerden en az şekilde etkilenmiş olur.

Göz yorucu işlerde ise daha lokal aydınlatmalara başvurulmalıdır. Ayrıca çalışma ortamında cam gibi parlak yüzeyler çoğunluktaysa, aydınlatmada azaltmaya gitmek ve daha mat mobilya veya eşya tercih etmek, çalışan personel için son derece faydalı olacaktır.

Son olarak, etkin bir çalışma ortamı için sürekli gürültü önlenmeli, yüksek ses çıkaran cihazlar izole edilmelidir.  Ayrıca ofis ortamındaki ısının da 20 – 22 derece civarında tutulmasına özen gösterilmelidir.

Özetle, çalışanların sağlığı ve motivasyonu göz önünde bulundurulmalı ve çalışma ortamları ergonomi biliminden yararlanılarak oluşturulmalıdır. YİSGÜM olarak, işçi sağlığı ve güvenliğinin tam olarak sağlanması durumunda, şirketlerin geleceğinin daha başarılı ve sağlam olacağına inanıyoruz.