Her ses gürültü değildir, istenmeyen ve rahatsız edici derecede duyduğumuz sesler gürültü olarak nitelendirilir. Özellikle kentleşme, artan şehir nüfusları, trafik yoğunluğu ve plansız yapılaşma günlük hayattaki en önemli gürültü nedenleridir. Yüksek ses, binaların yoğun ve alanın dar olduğu yerlerde dağılamadığından “gürültü” yaratarak insanlara zarar verir.

Çalışırken yalnızca düşme, çarpma, zehirlenme vb. etkenlerin sebep olduğu can kayıplarının yanı sıra şiddetli gürültüden de sağlığını kaybeden çok fazla insan mevcut. Gürültü, fiziksel olarak temas edilmediği için tehlikeli gözükmese de her yıl milyonlarca insan, çalışırken maruz kaldığı gürültü nedeniyle duyma yetisini kaybediyor.

Gürültü seviyesi ölçümü yaparken, gürültünün kaynağında değil insanların maruz kaldığı alanda ölçüm yapılmalıdır. İnsan için 35-65 dB sesler normaldir. 65-90 dB arasındaki sesler ise gürültü olarak tanımlanabilir ve sürekli duyulduğunda zararlıdır. 8 saat boyunca sürekli olarak maruz kalınan 85 desibel’den daha yüksek şiddette gürültü, insan sağlığına zararlıdır. 85 desibel gürültü çıkaran kaynaklara yoğun trafik, yüksek sesle bağırma veya çalar saat zili örnek verilebilir.

Gürültünün İnsan Sağlığına Etkileri

-          Fiziksel Stres: Duyma bozuklukları, yorgunluk, kalp ritminde değişiklik ve kaslarda çekilme problemleri yaratır.

-          Psikolojik Stres: İletişim ve konsantrasyon bozuklukları ortaya çıkar. İş veriminde ve yaşam kalitesinde düşüşler meydana gelir. 

-          İş Kazaları: Gürültü, çalışma ortamındaki bazı tehlikelerin duyulmasına engel olup iş kazalarına sebebiyet verebilir. Örneğin araç kornaları veya makine ikaz seslerini duyamayan çalışanlar, iş kazası yaşayabilir.

-          Stres Faktörü: Stres, dolaylı yoldan birçok hastalığa davetiye çıkardığı için gürültü de stresi tetikleyerek sağlık üzerinde tehlike oluşturur.

Gürültünün Ortaya Çıkardığı Rahatsızlık Belirtileri

Uzun süre maruz kaldığımız gürültü, vücutta birçok tepkimeye sebep olur.

·         Sessiz ortamlarda kulak çınlaması,

·         İşyeri dışında duyma zorluğu,

·         Konsantrasyon ve koordinasyon bozukluğu,

·         Uyku düzensizliği ve sürekli yorgunluk,

·         Sürekli sinir ve gerginlik.

Bu belirtilerden bir veya birkaçını sürekli olarak yaşıyorsanız kulak burun boğaz uzmanına muayene olmalısınız.

Ülkemizde işyerlerinde gürültüyle ilgili tehlikeler, Çalışanların Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik ile düzenlenmiştir. Bu yönetmeliğe göre en yüksek gürültü maruziyet eylem değeri 85 desibel olmalıdır. Bu değer 8 saatlik ortalama değerdir.

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri

MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından, maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda verilmiştir:

a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8 saat) = 80 dB

b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8 saat) = 85 dB

c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8 saat) = 87 dB

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların koruyucu etkisi de dikkate alınır.

(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate alınmaz.

Yönetmelik, yalnızca sınır değerleri ve bu değerler üzerine çıkıldığında yapılması gerekenlere değinmiştir. Daha düşük veya daha yüksek gürültü seviyelerine en fazla maruz kalınacak süreler hakkında yönetmelikte bilgi olmasa da farklı kaynaklardan bu bilgilere erişilebilir.

Gürültüye Karşı Alınacak Önlemler

Gürültüye karşı önlem almadan önce işyeri ortam ölçümü yapılarak gürültü seviyesi tespit edilmelidir. Böylece, hangi makina veya hangi işlemin daha çok gürültü yarattığı ve hangi çalışanların daha fazla etkilendiği tespit edilebilir. Ayrıca düzenli aralıklarla çalışanlara odyometri ( duyma testi) yapılarak duyma kapasitesinde düşüş olan çalışanlara karşı özel önlemler alınmalıdır.

Gürültüye karşı alınacak önlemler:

·         Mühendislik Kontrolleri = Daha az ses çıkaran alet ve makinaları tercih etmek, alınabilecek en temel önlemdir. Makine ve aletlerin düzenli olarak bakımlarının yapılması da gürültüye karşı alınacak önlemler arasındadır.

·         Yönetimsel Düzenlemeler = Gürültü kaynaklarının değişemediği veya gürültünün azaltılamadığı durumlarda gürültüye olan maruziyet süresi ya da maruz kalan kişi sayısı azaltılarak önlem alınabilir. Kişinin günlük ortalama maruziyet seviyesi 5 dB azaltıldığında veya kişiler dönüşümlü çalıştığında gürültünün etkileri yarı yarıya azalmış olur.

·         Kişisel Koruyucu Donanımlar = Kişisel koruyucu donanımlar, gürültüye karşı alınacak mühendislik ve yönetimsel önlemler yeterli olmadığı durumlarda veya gürültüye geçici olarak maruz kalındığında kullanılmalıdır. Kulak  tıkacı veya kulaklık kullanım için uygundur; fakat uzun süre kullanıldığında kulak hijyenine zarar verme ihtimali de bulunmaktadır.

YİSGÜM olarak çalışanlarımızın insan sağlığına uygun desibel alanında çalışmaları için ortam sağlıyor, çalıştığımızın kurumların gürültü seviyesi ölçümleri yapmaları ve önlem almaları için çalışmalarımızı yürütüyoruz.