Günümüzde iş kazalarının %50’ si kolaylıkla, %48’ si ise sistemli çalışma ile önlenebilecek kazalardır. Çalışan işçinin kendini korumaya gerek duymaması, bana bir şey olmaz mantığında çalışması, işi acele bitirme tutumu veya acele bitirmesi için yapılan baskı sonucunda ekipman kullanmaması, iş kazalarının büyük bir çoğunluğuna sebebiyet vermektedir.

Kişisel Koruyucu Donanımlar, her işçinin kullanması gereken, iş kazalarını minimum seviyeye indirmeye yarayan ekipmanlardır. Peki kişisel koruyucu donanımlar nelerden oluşmaktadır?

Hemen hemen her iş yerinde bulunan ama kullanım oranı düşük olan bu ekipmanlar genel olarak baret, gözlük, emniyet kemeri, kulak tıkacı, eldiven, iş ayakkabısı, maske ve uygun iş elbisesinden oluşmaktadır.

Başın Korunması

Kişisel koruyucu donanımlar arasında en önemlilerden biri barettir. Başı bir yere çarpmada, yukarıdan düşen bir nesneden ve düşme durumlarındaki hasarı en hafife indirmeye hatta engellemeye yarayan ekipmandır.

Baretler başa tam oturmadan bir kayış ile başın etrafını sarmaktadır. Üst kısmı sert bir darbe emici maddeden oluşmaktadır. Bu madde, gelen darbenin en az şekilde hissedilmesini sağlar. Baretler, işçinin çalışırken saçlarını makine çarkına kaptırmasını da önlemektedir.

Çevresinde bulunan delikler sayesinde başın hava almasına olanak sağlayan baretlerin, sıcak hava koşullarında çalışma durumları için ter bezleri de mevcuttur. Soğuk havalarda kulakları koruyan modelleri de olan baretler, yağmurlu havalarda ön uzantısı sayesinde işçinin yüzünü korumaktadır. Baretler, işçinin kafa kısmını olabildiğince güvende tutması ve güvenliğini sağlarken rahat çalışabilmesi için özel olarak tasarlanmaktadır. 

Gözün Korunması

Kişisel koruyucu donanımlarda gözlük, gözleri tozdan, buhardan, göze batabilecek çeşitli parçalar ve kıvılcımlardan korumaktadır.

İş sahalarında kullanılan gözlüklerin darbeye karşı dayanıklı mercekleri olmak zorundadır. Ayrıca gözün yan kısımlarını da göremediğimiz tehlikelere karşı korumalıdır. İşçilerin yaptıkları işe uygun gözlük kullanmaları gerekmektedir. Bu gözlükler;

·          Çapak gözlüğü

·          Buğulanmaz iş güvenlik gözlüğü

·          Ergonomik iş güvenlik gözlüğü

·          Google tipi iş güvenlik gözlüğü

·          Kaynak maskesi/gözlüğü

·          Göz duşu

şeklinde sıralanabilmektedir.

Göz sağlığının korunması, işçilerin gelecek yaşamlarını sağlıklı bir şekilde geçirebilmeleri için önem arz etmektedir.

Emniyet Kemeri

İskele üzerinde veya yerden 180 cm yüksekte çalışan işçilerin, düşme kazalarına karşı emniyet kemeri takmaları gerekmektedir.

Yüksekten düşme, baş çarpması, kemiklerde çatlak veya kırıkların meydana gelmesi hatta felç olma ve işçinin hayatını kaybetme durumlarına kadar varabilmektedir. Bu tip kazaların önüne geçebilmek için mutlaka emniyet kemerleri kullanılmalıdır.

İşitme Yetisinin Korunması

İş yerlerinde işçilerin maruz kaldıkları gürültü, bir süre sonra işitme kaybı yaşamalarına sebebiyet vermektedir. Ayrıca iş sahasında gürültü sebebi ile yaşanan iletişim kopukluğu da birçok iş kazasına sebebiyet vermektedir. İşitme yetisini korumak için kullanılan kulaklıklar şu şekildedir;

·         Barete takılan kulaklıklar

·         Kulaklıklar

·         Kulak tıkaçları

Aynı göz sağlığı gibi duyu yetisinin de sağlıklı olması, işçinin yaşamını iyi bir şekilde sürdürebilmesi için önemlidir.

El ve Kol Sağlığı

Eller, hayat boyunca en çok kullanılan organlardan biridir. Bu yüzden işçiler, el ve kollarını korumak için uygun işlerde koruyucu eldiven kullanmalıdırlar. Ufak bir sıyrık, kesik veya yanıklar bir süre iş yapabilme kabiliyetini engellerken, kimyasal maddeler ve makine kesikleri, uzuv kayıplarına yol açmaktadır. Kişisel koruyucu donanımlarda eldivenler şu şekilde sıralanmaktadır;

·          Dikişli eldivenler

·          Örgülü eldivenler

·          Kimyasal dayanımlı eldivenler

·          Kaynakçı eldiveni

·         Bileklik

İş Ayakkabısı

Ayakkabılar, yapılacak işin uygunluğuna göre çeşitlilik göstermektedir. Örneğin, inşaat yerlerinde genellikle kaymaz lastik çizmeler kullanılmalıdır. Bu tip çizmeler, olumsuz hava şartlarına karşı işçiyi koruduğu gibi kaymaz tabanlı oluşu, yüksekte çalışanlar işçiler açısından da son derece kurtarıcı bir seçimdir. Yapılan işe göre ayakkabılar şu şekilde sıralanmaktadır;

·         Klasik iş ayakkabısı

·         Trekking iş ayakkabısı

·         Çizme

·         Boy çizmesi

·         Lastik çizmesi

Uygun İş Kıyafeti ve Maske Kullanımı

Mevsime ve yapılan işe uygun iş kıyafet giyilmesi, işçinin çalışma şartlarını kolaylaştıran etmenlerden biridir. Ayrıca iş kıyafetinin işçinin üstüne tam oturması, bol gelmemesi gerekmektedir. Giyilecek fosforlu yeleğin de karşı tarafı uyarıcı etkisinden dolayı iş kazalarını önlediğini belirtmek gerek.

Duman, toz ve kimyasal gazlardan işçinin etkilenmemesi için koruyucu maske kullanılması şarttır. Tehlikeye göre önlemin de doğru alınması gerekir. Kimyasal gazlardan korunmak için toz maskesi bir işe yaramamaktadır. Bu sebepten dolayı doğru işe doğru maske kullanılmalıdır.

Kişisel koruyucu ekipmanlarda kullanılan maskeler şu şekildedir;

·         Tam yüz maskesi

·         Yarım yüz maskesi

·         Karbon filtreli maske

·         Toz maskesi

Kişisel Koruyucu Donanımların (KKD) etkin kullanımı için gerçek ihtiyaçların belirlenmesi, bu ihtiyaca uygun kişisel koruyucuların doğru seçimi, kullanıcıların onayının alınması, etkin kullanım için eğitim verilmesi ve denetim yapılması önemlidir.