Kıdem tazminatı, ülkemizde uzun yıllardır tartışılan, işçi ve işveren arasında onlarca anlaşmazlık yaşanmasına sebep olan ama işçinin çalıştığı zamanlar göz önüne alınarak hesaplanan, almayı hak ettiği mebladır. Kıdem tazminatı ile ilgili belli aralıklar ile televizyon haberlerinde ve gazetelerde haberler çıkar; Uzmanlar ve sendikaların açıklamaları yayımlanır. Ama konu yine muamma olmaktan çok öteye gidemez.

Peki Kıdem Tazminatı Nedir?

Kıdem tazminatı, çalışanın 4857 sayılı İş Kanunu gereğince işten çıkarılması durumunda işveren tarafından çalıştığı yıllar için ödediği ücrettir. İşçi çalıştığı her bir yıl için bir maaşı kadar kıdem tazminatı alır. Çalışan, bu tazminatı alabilmek için en az bir yıl aynı kurumda çalışmış olmalıdır. Aynı kuruma bağlı farklı iş yerleri için de bu şart geçerlidir.

Bir işçinin kıdem tazminatı alması için ilk koşul; çalışanın işten çıkarılmış ve en az bir sene o kurumda çalışmış olmasıdır. İşçi kendi isteğiyle yani istifasıyla ancak belirli sebepleri karşılıyorsa kıdem tazminatı alabilir.

Çalışanları işçileri koruma altına alan kıdem tazminatı, olası durumlar karşısında işçinin gelecekteki zamanda mağdur olmasını önlüyor. Kıdem tazminatı almak için öncelikle şirket tarafından haklı olmayan sebeplerle çıkartılmış olmanız gerekiyor.

Kıdem Tazminatı Almak İçin Gereken Koşullar

Kıdem tazminatı almaya hak kazanmanız için aynı işverene bağlı olarak en az bir yıl çalışmış olmanız gerekmektedir. Eğer kendi isteğinizle işten ayrılırsanız, kıdem tazminatı almanız belirli şartları karşılamanız durumunda gerçekleşir. Erkekler askerlik hizmeti için ve kadınlar da evlilik nedeniyle işten ayrılmak zorunda kalırsa, tazminat almaya hak kazanmaktadırlar.

Ayrıca, emeklilik için gerekli süre ve prim ödeme gün sayısı doldurulmuşsa, işten ayrıldıktan sonra dahi kıdem tazminatı alınabilmektedir.

İşçi kendi isteğiyle işten ayrılırsa kıdem tazminatı için şu koşulları karşılamalıdır;

- Ağır çalışma şartları altında çalışıyorsanız

- İşe başlarken haklarınız bölümünde yazan kurallara uyulmuyorsa

- Sigortanız geç yatıyorsa

- Sizin haberiniz yokken SGK'ya giriş çıkışınız yapılıyorsa

- Bayramlarda, resmi tatillerde çalıştığınız halde mesai ücreti alamıyorsanız

- Soyadı değişen kadının evlilik nedeniyle işten ayrılması

- Yıllık izinlerin tam kullanılmaması gibi durumlarda, kıdem tazminatını istifa etmeniz halinde almaya hak kazanırsınız.

Bunların dışında; mobbing yaşıyor ve yaşadığınızı kanıtlayabiliyorsanız veya iş yerinizin taşınması, iflas etmesi halinde de kıdem tazminatı alınabilir.

Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

İşe başlama tarihinden itibaren hizmet akdinin devamı süresince her geçen tam yıl için işveren, işçiye 30 günlük brüt ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlüdür. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır. Ödenecek tutardan sadece damga vergisi (%0,759) kesintisi yapılmaktadır.

Örneğin; brüt maaşınız 4 bin lira ve toplam çalıştığınız süre 5 sene ise, kıdem tazminatınız 20 bin lira olacaktır.

Not: Yukarıdaki kıdem tazminatı, “damga vergisi” dahil edilmeden hesaplanmıştır. Vergi ile birlikte tazminat bedelinde düşüşler yaşanabilir.