Resmi Gazete’de yayımlanan İş sağlığı ve güvenliği kanunu, çalışan işçinin çalıştığı ortamda maruz kaldığı tehlikelerin ölçülmesini, belirlenmesini, önlenmesini ve yok edilmesini şart koşmaktadır. Bu sorumluluk ise işverene aittir. Ortamda eksik veya fazla bulunan bu madde veya unsurlar tehlike oluşturmaktadır. Risk değerlendirmesine göre, belirlenemeyen ve bilinmeyen tehlikeler için iş hijyeni kontrolü ve ortam ölçümleri gerçekleştirilmelidir.

İşverenler, gerekli ortam ölçüm ve risk değerlendirmelerini, “çalışma ortamında yapılan ölçümler” ve “kişisel maruziyet ölçümleri” olarak yaptırmaktadırlar.

1.       Çalışma Ortamında Yapılan Ölçümler

·         Ortam Toz Ölçümü

·         Ortam Gürültü Ölçümü

·         Ortam Titreşim Ölçümü

·         Ortam Kimyasal Ölçümü

·         Ortam Aydınlatma Ölçümü

·         Ortam Termal Konfor Ölçümü

·         Ortam VOC Ölçümleri

·         Ortam Elektromanyetik Alan Ölçümü

2.      Kişisel Maruziyet Ölçümleri

·         Kişisel Gürültü Maruziyeti Ölçümü

·         Kişisel Titreşim Maruziyeti Ölçümü

·         Kişisel Gaz Maruziyeti Ölçümü

·         Kişisel Toz Maruziyeti Ölçümü

·         Solunabilir Toplam Toz Ölçümü

·       Kişisel VOC (Kimyasal) Maruziyeti Ölçümü

İş Yeri Hijyen ve Ortam Ölçümleri Nedir?

İş yeri hijyen ve ortam ölçümleri ile çalışan işçilerin fiziki ve ruhsal sağlıklarının korunması ve en üst seviyeye çıkartılması hedeflenir. Bu ölçümler sayesinde iş kazaları minimum seviyeye indirilmekte ve meslek hastalıkları önlenebilmektedir. İş yeri hijyen ve ortam ölçümler, kimyasal ve fiziki olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Kimyasal tehlikeler; uçucu organik bileşikler, ağır metaller ve inorganik asitler olarak belirtilmektedir. Fiziki tehlikeler ise; gürültü, aydınlatma, toz, titreşim ve konfor ortamı şeklinde sıralanmaktadır.

Kimyasal Ölçümler

Uçucu organik bileşikler, renksiz ve kokusuz olan çeşitli gazlardan oluşan bileşiklerdir.

 Tehlikeli unsurların ölçülmesi, birden fazla kimyasal madde ve hava numunesinin alınması ve analiz edilmesi gibi adımlar kullanılarak belirlenmektedir. Kimyasal ortam ölçümlerinde ortamdan alınan numuneler, laboratuvar ortamında incelendikten sonra analiz sonuçları çıkartılmaktadır.

Gürültü Ölçümleri

Gelişen teknoloji ve ağır sanayinin yaygınlaşması ile endüstri alanında çalışan işçilerin, “gürültü” sebebi ile birçok meslek hastalıkları yaşadığı bilinmektedir.

 Ses şiddeti, frekansı, etki etme süresi çalışan işçilerde işitme kaybına sebebiyet vermektedir. İş yerlerinde alınacak koruyucu önlemler ile yapılacak ortam ölçümleri sayesinde bu tehlike minimum seviyeye indirilebilmektedir. Bu ölçümle beraber iş verimliliği artarken, maliyet de minimum seviyede tutulmaktadır.

Aydınlatma Ölçümleri

Çalışma alanlarında güvenli bir ortam yaratmak, iş verenin en büyük önceliklerinden biridir.

İş yerlerinde, yapılan işin detaylı bir şekilde görülmesi, işçilerin birbirleri ile sağlıklı iletişim kurması ve iş kazalarının engellenmesi için aydınlatmanın uygun seviye ve düzeyde olması gerekmektedir. Kaliteli bir aydınlatma ile çalışan işçilerin performansı da büyük ölçüde yükselmektedir.

İşçilerin, mesai saatleri boyunca uygun bir görüş alanına sahip olması hem aralarındaki iletişim seviyesini artırmakta hem de iş kazalarını önlemektedir. Karanlık ortamlarda çalışan işçiler, fiziki ve psikolojik olarak kötü hissetmektedirler. Kaliteli bir aydınlatma ile çalışanın, yaptığı işi daha detaylı incelemesi ve yaptığı hatayı fark etmesi kolaylaşmaktadır. 

Toz Ölçümü

Toz, ortamda bulunan kimyasal dumanlardan, mikroorganizmalardan, zararlı gazlardan, buharlardan, ortam havasında bulunan partiküllerden ve bunlara benzer birçok sebepten bileşikten oluşmaktadır.

İşçilerin, solunum yolu ile meslek hastalıklarına yakalanmamaları için çalıştıkları ortamda düzenli olarak toz ölçümünün yapılması gerekmektedir. Yapılan araştırmalara göre meslek hastalıklarının önemli bölümünün, toz parçacıkları yüzünden ortaya çıktığı belirlenmiştir.

Toz, sadece meslek hastalıklarına kapı açmaz. Çalışılan ortamda görüş mesafesini düşürür ve iş kazalarının yaşanmasına sebebiyet verir. Kullanılan sanayi makinelerinin de verimini düşürmekte ve bozulmasına sebebiyet vermektedir. İşçi sağlığını etkileyen tozlar şu şekilde sıralanmaktadır;

·         Solunum Sistemine Zarar Veren Tozlar: Silika, kömür ve demir gibi bazı cevher tozları.

·         Radyoaktif Tozlar: Uranyum, radyum ve toryum.

·         Patlayıcı Tozlar: Kömür, kükürt, magnezyum, alüminyum, çinko ve demir gibi bazı cevher tozları.

·         Zehirleyici Tozlar: Berilyum, cıva, kurşun ve arsenik.

Termal Konfor Ölçümü

Termal konfor, çalışma alanındaki ısı, nem, hava akımı gibi değerlerin, çalışma ortamına uygunluğunu ifade etmektedir. Eğer çalışma ortamı uygun koşulları içermiyorsa; çok sıcak veya çok soğuk ya da nem oranı yüksek ise, çalışan işçi önce fiziksel sonra da zihinsel olarak kötü hissetmektedir.

İşçinin kendini rahat ortamda hissetmesi, iş verimini önemli derecede artıran bir faktördür. Termal konfor bileşenler şu şekilde sıralanmaktadır;

·         Hava sıcaklığı

·         Havanın nem yoğunluğu

·         Hava akım hızı

·         Radyant ısı

Titreşim Ölçümü

Titreşim ölçümü, çalışan işçinin, titreşen yüzey ile direk olarak temasının ölçülmesine verilen addır. Bu, elektrikli bir aletin tutacağı olabileceği gibi bir zeminin titreşimi de olabilir. Maruz kalınan bu titreşimler, işçiye uzun vadede sağlık sorunları yaratabilmektedir. Aynı zamanda işçiye, anlık olarak motivasyon kaybı ve rahatsızlık hissi de vermektedir.

El ve Kol Titreşimi

Çalışan aletlerin yaydığı enerji, parmaklardan veya el avucundan vücuda girmektedir. Endüstri alanındaki birçok makine ve cihaz, el ve kol titreşimine çalışanı maruz bırakmaktadır. El ve kol titreşim maruziyeti maden, inşaat, tarım ve ormancılık alanlarında kullanılan aletlerden kaynaklanmaktadır. Çalışan işçi için el ve kol titreşim rahatsızlıkları;

·          Damarsal hastalıklar

·          Kemik ve eklem hastalıkları

·          Kas hastalıkları

·          Merkezi sinir sistemi hastalıkları

Tüm Vücut Titreşimi

Vücuda girdiği zaman sadece girdiği bölgeyi değil, iç organları da etkileyen ve ciddi sağlık problemleri yaratan titreşim çeşididir. Ayakta çalışılıyor ise ayaklar yolu ya da oturularak çalışılıyorsa sırt ve kalça yolu ile maruz kalınmaktadır.

Yapılan araştırmalar sonucu, tüm vücut titreşiminin, uzun süre etki ettiği işçilerde hayati fonksiyonları etkilediği gözlemlenmiştir. Tüm vücut titreşimi şu durumlara sebebiyet vermektedir;

•        Fiziki rahatsızlık
•        Görüş bozukluğu
•        Motor becerilerinde zayıflama
•        Omurga Bozulmaları
•        Üreme ve sinir sistemi bozuklukları
•        Algı kaybı
•        İç organlarda işlev kaybı

İş sağlığı ve güvenliği için hayati öneme sahip olan ortam ölçümlerinin, periyodik aralıklar ile mutlaka yapılması gerekmektedir.

Yaşam ve İş Sağlığı Merkezi olarak, ortam ölçümlerini en doğru sonuçlar ile gerçekleştiriyor ve çalışanlarınız için en sağlıklı ortamı sağlamanıza yardımcı oluyoruz.